Ang Buhay ni Lam-Ang (Epiko ng mga Ilokano)

           Noong unang panahon ang mag-asawang Don Juan at Namongan ay  naninirahan sa Nalbuan (isangbahagi ng Lalawigang La Union sa Ilocos).Bago pa maisilang ang kanilang anak, namatay si Don Juan sa pakikidigma.  Umakyat ito sa kabundukan upang parusahan ang mga kaaway na Igorot nguni’t siya angnagapi ng mga kalaban.  Pinugot ang ulo nito, itinusok sa isang buho ng kawayan at ibinilad sa publiko bilang isang tropeo.

            Nang isilang si Lam-ang, apat na hilot ang nagtulung-tlong upang siya ay iluwal. Namangha ang lahat dahil kapapanganak pa lamang sa kanya ay marunong na siyang magsalita. Katunayan nito,  siya na ang humiling sa kanyang pangalang “Lam-ang”. Hinanap rin niya agad kung nasaan ang kanyang ama. Dahil dito, itinuring siyang pinagpala na may ambihirang kakayahan sa kanilang lugar.

MARAGTAS (Ang Kasaysayan ng Sampung Datu ng Borneo)

        Sinugbuhan, isang pulo sa Panay na ang mga nakatira ay mga Ita.  Ito ay pinamumunuan ni Datu Pulpolan. Sa katagalan ng panahon at dahil na rin sa kanyang katandaan upang pamahalaan ang isang pulo,  napagpasyahan niya na isalin ang kanyang kapangyarihan sa kanyang anak na si Datu Marikudo.  Tinataglay ng kanyang anak ang mga katangian ng isang datu kaya’t ito naman ay  sinang-ayunan ng lahat.  Isang kaugalian nila na bago manungkulan  ang isang datu, nararapat na siya ay pakasa.  Sa dfami ng babae na naghahangad  sda kanya, ang mahirap na si Maniwantiwan ang kanyang pinakasalan.

            Ang mga Ita sa Sinugbuhan ay nabubuhay sa pamamagitan ng pagtatanim at pangingisda.  Ang kanilang paboritong pagkain ay usa, baboy-ramo, butiki, pusa, isda at iba pang pagkain na matatagpuan sa gubat at ilog.

            Di sila nahihiyang lumakad na waang damit, subalit nang may dumating sa kanila na mga bagay na wala sa kanila,  natuto silang mgatakip ng katawan, tulad ng dahon, baat ng kahoy o hayop. 

Epiko ng Ifugao: Ullalim

            Ang kwento ay nagsimula sa nakatakdang kasal nina Ya-u at Dulaw nang makapulot ng  nganga o ua (na tawag  ng taga Kalinga). Ang magkasintahan ay naanyayahan sa isang pistahan sa Madogyaya. Nang sila ay nasa Madogyaya,  naakit ang pansin ni Dulliyaw si Dulaw hanggang si Dulaw ay magkagusto sa kanya. Sa pagplano na ligawan ni Dulaw si Dulliyaw ay naisip nitong painumin ng alak si Ya-u hanggang sa malasing. Habang si Ya-u ay natutuog sa ibang bahay ay saka niligawan ni Dulaw si Dulliyaw. Pinakain nito ang babae ng nganga at sinabi niya sa babae na sa pamamagitan ng pagtanggap niya ng nganga ang ibig sabihin ay tinanggap na niya ang pag-ibig na kanyang iniaalay.  Bago siya umalis ay sinabi niya sa babae na siya ay babalik kinabukasan.  Naiwan na nag-iisip ang dalaga.