Ang mga sumusunod na
impormasyon tungkol kay Francisco Balagtas ay hango sa artikulo ni Virgilio S.
Almario na “Si Balagtas at ang Florante at Laura”. Kinuha naman niya ang mga ito mula sa akda ni
Herminigildo Cruz na “Kun Sino ang Kumatha ng “Florante” (1906) na nalathala sa
Libreria “Manila Filatelico,” Santa Cruz, Maynila.
Ayon kay Almario, si Cruz
ang autoridad hinggil sa anumang impormasyong pang kasaysayan kay Balagtas at
sa Florante at Laura.
Si Francisco Balagtas
ay isinilang noong Abril 2, 1788 kina Juan Balagtas at Juana Cruz sa Panginay,
Bigaa (Balagtas ngayon). Ayon pa rin kay Almario, pinatunayan ni H. Cruz na sa
pamamagitan ng mga nakausap nitong pamangkin ng makata sa Bulacan Balagtas ang
orihinal na apelyido at ginamit na apelyido ng mga kamag-anak ng makata sa kanyang
bayang sinilangan ay Balagtas.
Mahirap ang pamilyang
kinagisnan ni Balagtas. Isang panday ang kanyang ama at walang banggit kung may
hanapbuhay ang kanyang ina.
Noong siya’y labing
isang taong gulang, lumuwas siya sa Maynila noong 1799 para manilbihan sa isang
mayamang pamilya ng Trinidad, Tundo.
Taong 1812 sa edad na
24, naging mag-aaral siya sa Colegio de San Juan ngunit sa pangalang “Francisco
Baltazar. Ang “Baltazar” ay lilitaw sa kanyang mga personal na dokumento gaya ng
kasulatan ng kasal kay Juana Tiambeng noong Hulyo 22, 1842 na nagsasaad ding
anak niya sina Juan Baltazar at Juana dela Cruz at maging sa sertipiko ng
kanyang pagkamatay sa Udyong (Orion ngayon), Bataan. Kaya medyo sisinsayin nito
ang haka mismo ni H. Cruz na ginamit ng pamilya ang apelyidong “Baltazar”
bilang pagsunod sa batas na pinalaganap noong 1849 ni Gob. Narciso Claveria na
magpalit ng apelyidong Espanyol ang lahat ng katutubong Pilipino. Wala pa ang
utos ni Claveria nang magpalit ng apelyido ang makata.
Habang nakatira sa
Tundo, nanligaw si Balagtas sa isang Lucena at isang may palayaw na Bianang.
Nang lumipat siya sa Pandacan noong 1835 o 1836, nanligaw naman siya sa
dalawang dalagang may inisyal na M.A.R. , kina Maria Asuncion Rivera at Magdalena Ana Ramos. Gayunpaman,
sinigurado ng mga kamag-anak ni Balagtas na si Maria Asuncion Rivera ang “Celia” sa tula ni Balagtas.
Naging karibal ni
Balagtas sa pag-ibig ni Maria Asuncion Rivera si Mariano Kapuli na
taga-Pandacan din. Dahil mayaman,
ginamit diumano nito ang kapangyarihan upang maipabilanggo si Balagtas sa
gawa-gawang kaso. May haka siCruz na ang “Florante at Laura” ay isinulat ni
Balagtas habang nasa kulungan at nakikini-kinita nito ang tuluyang pagkawala ni
“Celia” na nagpakasal kay Kapuli.
Nagbalik sa Tundo si
Balagtas noong 1838 at ipinagpatuloy ang pagsusulat ng tula at dula na siyang
ikinabuhay nito.
Noong 1840, lumipat
siya sa Balanga, Bataan dahil kinuhang auxiliar o kawani sa opisina ng juez
de residencia. Doon, naging kawani
rin siya ng eskribanong si Victor Figueroa.
Dahil sa kanyang trabaho, nakapupunta siya sa ibang bayan ng Bataan at
noon nakilala si Juana Tiambeng ng Udyong. Niligawan niya ang dalagang anak ng
maykayang mag-asawag Tsino na sina Juan Tiambeng at Dominga Rodriguez.
Noong 1856 o 1857,
nagkakaso si Balagtas dahil sa pagputol diumano sa buhok ng isang babaeng alila
ng mayamang Alferez Lukas. Nahatulan at
nakulong si Balagtas nang apat na taon. Anim na buwan siyang nakulong sa
Balanga bago inilipat sa isang bilangguang Pambansa sa Tundo. Nakalaya siya at
bumalik sa Udyong noong 1860.
Naubos ang yaman ni
Juana Tiambeng dahil sa kaso ni Balagtas.
Bilang ganti, pinag-ibayo ng makata ang kasipagan sa pagsulat ng awit,
korido at moro-moro. Kumita rin siya nang
malaki bilang tagasulat ng mga dokumento sa Espanyol. Sa loob nang 20 taong pagsasama, nagkaroon
sila ng 11 na anak na sina Marcelo, Juan, Miguel, Ceferino, Victor, Josefa,
Maria, Marcelina, Julia, Isabela at Silveria.
Mahigpit daw niyang itinagubilin na pagbawalang sumunod sa kanyang mga
yapak ang mga anak, at “putlin ang kanilang kamay kung sakali’t matulad nga sa
kanya”.
