- Joy Ollero
May pagkakataong napuri
ako ngunit mas maraming beses na na-bully ako dahil sa pagbigkas ng mga salita
sa Filipino at English na kalauna’y nalaman kong dahil pala sa Ponolohikal na
Varayti ng Wika.
Ipinanganak ako at
namuhay sa probinsya nang halos tatlong dekada. Kung tutuusin, Ilocano ang
unang kong wika ngunit parang simula’t sapul, ginagamit ko na rin ang
Filipino. Sinanay kasi akong magsalita
ng Tagalog.
Kaya naman, minsan,
napupuri ako ng ilang matatanda sa probinsya dahil mahusay daw akong mag-Tagalog
at hindi halata na hindi ako lumaki sa Maynila.
Ngunit pagdating naman sa Kamaynilaan, malimit na napapansin ang matigas
na pagbigkas ko raw ng mga salita. Lumalabas daw ang pagka-Ilocano ko.
Minsan, pinuproblema ko
ito. Bakit kasi?
Ayon sa isang pagtalakay
sa klase, ang Ponolohikal na varayti ay ukol sa ponema na yunit ng tunog ng
ating wika na nagpapaiba rin sa kahulugan nito. Nagiging salik sa pagkakaroon
ng varayti ng wika ang Ponolohiya dahil sa iba’t ibang paraan ng pagbigkas ng
tunog ng mga taong kabilang naman sa iba’t ibang kultura.
Sa madaling salita, ang
ponolohikal na varayti ng wika ay ukol sa mga salita o ekspresyon na parehas
ang kahulugan ngunit magkaiba ang tunog at bigkas ng mga salita (dialectal
accent).
Batay na lang sa
salitang “ponolohiya” na kumbinasyon ng mga salitang “pono” na “phone” sa
Ingles ay nangangahulugan “tunog” at “lohiya” na ang ibig sabihin naman ay
pag-aaral ng mga tunog. At ang “ponolohikal na varayti ng wika” ay isa sa
tatlong salik ng pagkakaroon ng pagkakaiba sa tawag o kahulugan ng mga salita.
Pinakakaraniwang
halimbawa ng ponolohikal na varayti ang pagkakapalitan ng bigkas sa /e/ at /i/
gayundin sa /o/ at /u/.
Ngunit sa palagay ko,
isa pang dahilan ng pagkakapalitan ng bigkas /e/ at /i/ o ng /o/ at /u/ ay
medyo nakasanayan din ito ng dila ng mga Pilipino palihasa’y noong unang
panahon, sa Baybayin, tatlo lang naman ang patinig - a, e/i at o/u.
Kaya siguro partikular
ang pagkakamali ko lalo na sa mga pangalan ng tao katulad ng “Amelia” na
nagiging “Amilia”, “Celia” na nagiging “Cilia” at “Emilio” na nagiging “Imilio”
kundi man “Emelio”. Ang isa pa sa mga
salitang malimit na napagpapalit ko ang ay “peso” at “piso”.
Marahil nga, maaari
itong iugnay sa Ponolohikal na varayti ng wika. Ngunit sa kung paano, hindi ko
pa ganap na maipaliwanag. Siguro nga, sadyang “dialectal accent” ang
problema. O baka nga minsan, sadyang may
kakaiba lang sa dila ko.
Sa susunod na may
mam-bully sa akin, sasabihin ko na lang na “Ponolohikal na varayti ng wika ang
gamit ko. Magsaliksik ka nang malaman
mo.” J
