Pages

Ipinapakita ang mga post na may etiketa na Sarsuwela. Ipakita ang lahat ng mga post
Ipinapakita ang mga post na may etiketa na Sarsuwela. Ipakita ang lahat ng mga post

Sabado, Setyembre 8, 2018

WALANG SUGAT


Ni Severino Reyes


Unang Bahagi

I TAGPO
(Tanggapan ng bahay ni Julia. Si Julia at ang mga bordador Musika)


Koro    : Ang karayom kung iduro

               Ang daliri’y natitibo,

               Kapag namali ng duro

               Burda nama’y lumiliko


Julia    :  Anong dikit, anong inam

               Ng panyong binuburdahan,

               Tatlong letrang nag-agapay

               Na kay Tenyong na pangalan.


Koro    :   Ang karayom kung itirik

                tumitimo hanggang dibdib.

Julia    :   Piyesta niya’y kung sumipot

                Panyong ito’y iaabot,

                Kalakip ang puso’t loob,

                Ng kaniyang tunay na lingkod.

         

               Si Tenyong ay mabibighani

               Sa dikit ng pagkagawa

               Mga kulay na sutla,

               Asul, puti at pula.



              Panyo’t dito ka sa dibdib,

             Sabihin sa aking ibig

             Na ako’y nagpapahatid

             Isang matunog na halik.



Koro :  Ang karayom kung iduro

            Ang daliri’y natitibo.

           Hoy tingnan ninyo si Julia

           Pati panyo’y sinisinta,

           Kapag panyo ng ibig

          Tinatapos ng pilit

          Nang huwag daw mapulaan

          Ng binatang pagbibigyan:

          Ang panyo pa’y sasamahan

          Ng mainam na pagmamahal.


          At ang magandang pag-ibig

         Kapag namugad sa dibdib

         Nalilimutan ang sakit

         Tuwa ang gumugiit.


         Mga irog natin naman

         Sila’y pawang paghandugan

         Mga panyong mainam

         Iburda ang kanilang pangalan.


Julia    : Piyesta niya’y kung sumipot

             Panyong ito’y iaabot

             Kalakip ang puso’t loob

              Ng kaniyang tunay na lingkod.


Koro :   Nang huwag daw mapulaan

             Ng binatang pagbibigyan

             Ang panyo pa’y sasamahan

             Ng mainam na pagmamahal.



Salitain

Julia    :   Ligpitin na ninyo ang mga bastidor at kayo’y mangagsayaw na.

(Papasok ang magkasisikanta). (Lalabas si Tenyong).



II TAGPO

(Tenyong at Julia…)

Tenyong:        Julia, tingnan ko ang binuburdahan mo…

Julia    :    Huwag na Tenyong, huwag mo nang tingnan, masama ang pagkakayari, nakakahiya.

Tenyong:       Isang silip lamang, hindi ko na hihipuin, ganoon lang?… ay…

Julia    :         Sa ibang araw, pagkatapos na, oo, ipakikita ko sa iyo.

Tenyong:        (Tangan si Julia sa kamay) Ang daliri bang ito na

Hubog kandila, na anaki’y nilalik na maputing garing,
Ay may yayariin kayang hindi mainam? Hala na, tingnan ko lamang.

Julia    :           Huwag mo na akong  tuyain, pangit nga ang mga daliri ko.

Tenyong:        (Nagtatampo)  Ay!…

Julia    :           Bakit Tenyong, napagod ka ba? (Hindi sasagot). Masama ka palang mapagod.

Tenyong:        Masakit sa iyo!

Julia    :  (Sarili) Nagalit tuloy! Tenyong, Tenyong…(sarili) Nalulunod pala ito sa isang tabong tubig!

Tenyong:        Ay!

Julia    :  (Sarili) Anong lalim ng buntung hininga! (Biglang ihahagis ni Julia ang bastidor). (Sarili) Lalo ko pang pagagalitin.

Tenyong:  Pupulutin ang bastidor at dala). Julia, Julia ko. (Luluhod) Patawarin mo ako; Hindi na ako nagagalit…

Julia    :     Masakit sa aking magalit ka at hindi. Laking bagay!

Tenyong:  Lumalaganap sa dibdib ko ang masaganang tuwa, narito at nakikita ko na minarapat mong ilimbag sa panyong ito ang pangalan ko.

Julia    :           Hindi ah, nagkakamali ka, hindi ukol sa iyo ang panyong iyan…

Tenyong:        Sinungaling! At kaninong pangalan ito? A. Antonio; N. Narciso, at F. ay Flores.

Julia    :           Namamali ka, hindi mo pangalan iyan.

Tenyong:        Hindi pala akin at kanino nga?

Julia    :           Sa among! Iya’y iaalay ko sa kanya ngayong kaarawan ng pasko.

Tenyong:        Kung sa among man o sa demonyo, bakit ang letra’y A, N, at F?

Julia    :           Oo nga sapagkat ang A, ay Among, ang N, Natin at ang F ay Frayle.

Tenyong:   Among Nating Frayle, laking kaalipustaan! Huwag mo akong aglahiin nang tungkol sa mga taong iyan at madaling magpanting ang tainga ko.

Julia    :  Nakaganti na ako! (Dudukutin ni Tenyong sa kanyang bulsa ang posporo at magkikiskis maraming butil at nag nag-aalab na magsasalita).

Tenyong:  Julia, magsabi ka ng katotohanan, para sa kura nga ba? Kapag hindi ko sinilaban, ay … sinungaling ako… mangusap ka. Susulsulan ko na? (Anyo nang sisilaban).

Musika No. 2

Julia    :           Huwag mong silaban ang tunay mong pangalan.

Tenyong:        Sa pagkakasabi mong sa kurang sukaban nagising ang galit at di mapigilan.

Julia    :           Hindi maghahandog sa lahi ni Satan, ang panyong iyan ay talagang  iyo, sampu ng nagburdang si Juliang iniirog mo.

Tenyong:        Salamat, salamat, Juliang poon ko.

Julia    :           Oh, Tenyong ng puso, Oh, Tenyong ng buhay ko.

Tenyong:        Pag-iibigan ta’y kahimanawari lumawig na tunay at di mapawi paglingap mo sa akin kusang mamalagi huwag malimutan sa tuwi-tuwi…

Tenyong:        Julia ko’y tuparin adhikain natin.

Julia    :           Tayo’y dumulog sa paa ng altar.

Tenyong: Asahan mo.

Sabay: Di mumunting tuwa dito’y dumadalaw, ano pa’t wari di na mamamatay sa piling mo oh! (Tenyong) niyaring buhay (Julia) maalaalang may kabilang buhay… (Lalabas si Juana).


III. TAGPO

(Tenyong, Julia, at Juana mamaya’y Lukas)

Salitain

Juana  :  Julia, Julia, saan mo inilagay ang baro kong makato? (Nagulat si Julia at si Tenyong)

(Lalabas si Lukas)

Lukas  :           Mamang Tenyong, Mamang Tenyong…!

Tenyong:        Napaano ka, Lukas?

Lukas  :           Dinakip pa ang Tatang mo ng Boluntaryo ng Santa Maria.

Tenyong:        Diyata dinakip si Tatang?

Lukas  :           Opo.

Tenyong:        Saan kaya dinala?

Lukas  :           Sa Bulakan daw po dadalhin.

Tenyong:        Tiya, ako po paparoon muna’t susundan si Tatang.

Juana  :  Hintay ka sandali at kami’y sasama. Julia, magtapis ka… (Magsisipasok sina Juana, Julia, at Lukas).

Tenyong:   Oh, mundong sinungaling! Sa bawat sandaling ligayang tinatamo ng dibdib, ay tinutunungan kapagdaka ng matinding dusa! Magdaraya ka! Ang tuwang idinudulot mo sa amin ay maitutulad sa bango sa bulaklak, na sa sandaling oras ay kusang lumilipas.

(Telong Maikli)

Kalye


IV TAGPO

(Musika)

Koro at Lukas

Lukas  :           Tayo na’t ating dalawin mga tagarito sa atin.

Koro    :           Dalhan sila ng makakain at bihisan ay gayundin.

Isang Babae: Naubos na ang lalaki.

Lahat ng Babae:       Lahat na’y hinuhuli mga babae kami.

Lukas  :           Marami pang lalaki.

Lahat ng Lalaki: Huwag malumbay…kami nasasa bahay at nakahandang tunay, laan sa lahat ng bagay…

Lahat ng Babae: (Sasalitain) Mga lalaking walang damdam, kaming mga babae’y pabayaan, di namin kayo kailangan.

Isang Lalaki: Makikita ko si Tatang.

Isang Lalaki:  Kaka ko’y gayundin naman.

Isang Babae: Asawa’y paroroonan.



Isang Babae: Anak ko’y nang matingnan.

Lahat: Tayo na’t sumakay sa tren bumili pa ng bibilhin at sa kanila’y dalhin masarap na pagkain.

Mga Babae:   Tayo na, tayo na.

Lahat:        Sumakay na sa tren.

Mga Lalaki:    Doon sa estasyon.

Lahat:    Ating hihintuin. (Papasok lahat)

(Itataas ang telong maikli)


V TAGPO

(Bilangguan sa Bulakan, patyo ng Gobyerno, maraming mga bilanggong nakatali sa mga rehas).

Salitain

Relihiyoso 1.0: Ah, si Kapitan Luis! Ito tagaroon sa amin; maraming tao ito…

Marcelo:      Mason po yata, among?

Relihiyoso 1.0:  Kung hindi man mason, marahil filibustero, sapagka’t kung siya sumulat maraming K, cabayo K.

Marcelo:   Hindi po ako kabayo, among!

Relihiyoso 1.0:   Hindi ko sinasabing kabayo ikaw, kundi, kung isulat niya ang kabayo may K, na lahat ng C pinapalitan ng K. Masamang tao iyan, mabuti mamatay siya.

Relihiyoso 2.0:  Marcelo, si Kapitan Piton, si Kapitan Miguel, at ang Juez de Paz, ay daragdagan ng rasyon.

Marcelo:      Hindi sila makakain eh!

Relihiyoso 1.0:  Hindi man ang rasyon ang sinasabi ko sa iyo na dagdagan, ay ang pagkain, hindi, ano sa akin kundi sila kumain? Mabuti nga mamatay silang lahat. Ang rasyon na sinasabi ko sa iyo ay ang palo, maraming palo ang kailangan.

Marcelo: Opo, among, hirap na po ang mga katawan nila at nakaaawa po namang magsidaing; isang linggo na pong paluan ito, at isang linggo po namang walang tulog sila!

Relihiyoso 2.0:   Loko ito! Anong awa-awa? Nayon wala awa-awa, duro que duro-awa-awa? Ilan kaban an rasyon? Ang rasyon nan palo, ha!

Marcelo:  Dati po’y tatlong kaban at maikatlo sa isang araw na tinutuluyan, ngayon po’y lima ng kaban, at makalima po isang araw.

Relihiyoso 2.0:  Samakatuwid ay limang bese 25, at makalimang 125, ay Huston 526 (binibilang sa daliri). Kakaunti pa! (bibigyan si Marcelo ng kuwalta at tabako).

Marcelo:         Salamat po, among!

Relihiyoso 1.0:   Kahapon ilan ang namatay?

Marcelo:     Wala po sana, datapwa’t nang mag-uumaga po ay pito lamang.

Relihiyoso1.0:       Bakit ganoon? (gulat)

Marcelo:   Dahil po, ay si Kapitan Inggo ay pingsaulan ng hininga.

Relihiyoso 1.0;    Si Kapitan Inggo pinagsaulan ng hininga! Narito si Kapitana Putin, at ibig daw makita si Kapitan Inggo na asawa niya. Kung ganoon ay hindi mamamatay si Kapitan Inggo.

Marcelo: Mamamatay pong walang pagsala: wala na pong laman ang dalawang pigi sa kapapalo, at ang dalawang braso po’y litaw na ang mga buto, nagigit sa pagkakagapos.

Relihiyoso 1.0:    May buhay-pusa si Kapitan Inggo! Saan naroroon ngayon?

Marcelo: Nariyan po sa kabilang silid, at tinutuluyan uli ng limang kaban.

Relihiyoso 1.0:  Mabuti, mabuti, Marcelo huwag mong kalilimutan, na si Kapitan Inggo ay araw-araw papaluin at ibibilad at buhusan ng tubig ang ilong, at huwag bibigyan ng mabuting tulugan, ha?

Marcelo:  Opo, among  (Sa mga kasama niya) Companeros, habeis traido el dinero para el Gobernador?

Relihiyoso 2,3,4:   Si, si, hemos traido.

Relihiyoso 1.0:   Marcelo, dalhin dito si Kapitan Inggo.

Marcelo:   Hindi po makalakad, eh!

Relihiyoso 1.0:    Dalhin  dito pati ang papag.

Relihiyoso 2.0:    Tonto.

Tadeo :     Bakit ka mumurahin?

Juana  :    Kumusta po naman kayo, among?

P. Teban:  Masama, Juana, talaga yatang itong pagkabuhay namin ay lagi na lamang sa hirap, noong araw kami ay walang inaasahan kundi kaunting sweldo dahil sa kami’y alipin ng mga prayle; ngayon nga, kung sa bagay ay kami na ang namamahala, wala naman kaming kinikita; wala nang pamisa, mga patay at hindi na dinadapit; ngayon napaglirip na ang mga kabanalang ginawa ng mga tao noong araw ay pawang pakunwari at pakitang-tao lamang alinsunod sa malaking takot sa mga prayle.

Juana  :    Totoo po ba ang sabi mo.

P.Teban:  Kaya, Juana, di-malayong kaming mga lklerigo ay mauwi sa pagsasaka, tantuin niyong kaming mga pari ay hindi mabubuhay sa panay na hangin.

Juana  :   Bakit dami mo pong mga pinakaing mga pamangking dalaga?

P. Teban:   Siya nga, ulilang inaampon ko.

Miguel:       Ay! Aling Julia… ay… ma… ma… malapit na po…

Julia    :      Alin po ang malapit na?

Miguel:       Ang… ang… ang…

Julia    :      (Sarili) Ano kaya ang ibig sabihin nito?

Tadeo :    Miguel, tayo na’t nagkayari na kami ng kaniyang ina.

Miguel:     Ay… salamat (tuwang-tuwa.)

Julia    :       (Sarili) Ipinagkayari na pala ako ni Inang?

Tadeo :       Ano ba ang sinabi mo?

Miguel :       Sinabi ko pong … ay Julia! Ay! Aling Julia! Ay, Julia ko!

Tadeo :       Wala ka nang nasabi kundi pulos na “ay”? Hindi ka nagpahayag ng pagsinta mo?

Miguel :       Sinabi ko pong malapit na…

Tadeo :        Malapit na ang alin?

Miguel :     Itinatanong nga po sa akin kung alin ang malapit na eh, hindi ko po nasagutan…

Tadeo:   Napakadungo ka! Ay Ige, tayo na’t baka ka pa mahalata…

Relihiyoso 1.0:    Kapitana Putin, mana dalaw, parito kayo.

(Magsisilabas ang mga dalaw).


VI TAGPO

(Mga Relihiyoso, Putin, Juana, Julia, Tenyong, at mga dalaw, babae at lalaki).

Salitain

Relihiyoso 1.0:    Kapitana Putin, ngayon makikita ma na angbtao mo, dadalhin dito, at sinabi ko sa Alkalde na huwag nang paluin, huwag nang ibibilad at ipinagbilin ko na bibigyan na ng mabuting tulugan…

Putin   :    Salamat po, among.

Relihiyoso 1.0:   Kami ay aakyat muna sandali sa Gobernador, at sasabihin namin na pawalan, lahat ang mga bilanggo, kaawa-awa naman sila.

Putin   :     Opo, among, mano na nga po… Salamat po, among.

(Magsisihalik ng kamay, si Tenyong ay hindi at ang mga ibang lalaki).

Relihiyoso 1.0:  (Sa mga kasama) Despues de ver el Gobernador.. a Manila, cogemeros el tren la Estacion de Guiguinto, es necesario deciral General que empiece ya a fusilar a los ricos e ilustrados de la provincia, porque esto va mal.

Relihiyoso 2.0:    Ya lo creo que va mal.

Los 3  :    Si, si a fusilar, a fusilar.

(Papasok ang mga pare).


VII TAGPO

(Sila rin, wala na lamang ang mga relihiyoso)

Salitain

Putin   :    Tenyong, kaysama mong bata, bakit ka hindi humalik ng kamay sa among?

Tenyong:    Inang, ang mga kamay pong… namamatay ng kapwa ay hindi dapat hagkan, huwag pong maniniwalang sasabihin niya sa Gobernador na si Tatang ay pawalan, bagkus pa ngang ipagbibiling patayin na ngang tuluyan. (Sarili) Kung nababatid lamang ng mga ito ang pinag-usapan ng apat na lilo! Nakalulunos ang kamngmangan!

(Ipapasok si Kapitang Inggo na nakadapa sa isang papag na makitid).

Putin   : Inggo ko!

Tenyong:  Tatang!

Julia    :    Kaawa-awa naman!

Tenyong:   Mahabaging Langit!

Musika

Tenyong:  Ang dalawang braso’y gitgit na ang laman, naglabas ang mga buto sa mga tinalian, lipos na ang sugat ang buong katawan, nakahahambal! Ay! Ang anyo ni Amang! Ang lahat ng ito’y gawa ng pari na sa Pilipinas siyang naghahari lalang ni Lucifer sa demonyong lahi kay Satang malupit nakikiugali… Ah, kapag ka namatay oh, ama kong ibig, asahan mo po at igaganting pilit kahit na ano ang aking masapit, sa ulo ng prayle isa sa kikitil.

Salitain

Tenyong:   Tatang, ikaw po’y ititihaya ko nang hindi mangalay…

Inggo   :  Huwag na … anak ko… hindi na maaari… luray luray na ang katawan… Tayo’y maghihiwalay na walang pagsala! Bunso ko, huwag mong pababayaan ang Inang mo!

Putin, ay Putin … Juana-Julia.. kayo na lamang ang inaasahan kong kakalinga sa kanila… Ang kaluluwa ko’y inihain ko na kay Bathala.

Tenyong:  Diyos na may kapangyarihan! Ano’t inyong ipinagkaloob ang ganitong hirap? (Dito lamang ang pasok ng kantang “Ang dalawang braso’y…)

Musika No.2

Tenyong:   Ang dalawang braso’y gitgit na ang laman, naglabas ang buto sa mga tinalian, lipos na ng sugat ang buong katawan, nakahahambal, ay! Ang anyo ni Amang! Ang lahat ng ito’y gawa ng pari na sa Pilipinas siyang naghahari, lalang ni Lucifer sa demonyong lahi kay satang malupit nakikiugali. Ah! Kapag namatay ka, oh, ama kong ibig, asahan mo po’t igaganting pilit kahit na ano ang aking masapit sa ulo ng prayle, isa sa kikitil.

Julia    :  Taya ng loob ko at binabanta-banta mga taong iya’y tadtarin man yata lahat ng niyang laman, buto samapung taba, di makababayadsa utang na madla.

(Mga Babae at Lalaki)

Di na kinahabagan kahit kaunti man, pariseos ay daig sa magpahirap.

Tenyong:  Oo’t di matingnan puso ko’y sinusubhan sa ginawa kay Amang ng mga taong hunghan… ang awa’y nilimot sa kalupitan…

Lalaki’t Babae: Wari mukha nang bangkay…

Tenyong:  Inang, masdan mo po… at masama ang lagay  ni Tatang,  Inang, tingnan mo’t naghihingalo… Tatang, Tatang…

Putin   :    Inggo ko… Inggo…

Tenyong:  Patay na!

(Mangagsisihagulgol ng iyak)

Telong Maikli


VIII. TAGPO

(Sila ring lahat, wala lamang si Kapitang Inggo, ang Alkalde, at mga bilanggong nangakagapos).

Salitain

Putin   : Tenyong, hindi yata ako makasasapit sa atin! Julia, nangangatal ang buong katawan ko! Nagsisikip ang aking dibdib! Ang sakit ay taos hanggang likod! Ay, Tenyong, hindi ako makahinga! Ang puso ko’y parang pinipitpit sa palihang bakal!

(Si Putin ay mapapahandusay).

Tenyong:  Langit na mataas!

(Papasok lahat)


IX TAGPO

(Tenyong at mga kasamang lalaki, mamaya’y si Julia).

Salitain

Tenyong:        Mga kasama, magsikuha ng gulok, at ang may rebolber ay dalhi.

Isa       :           Ako’y mayroong iniingatan.

Isa pa  :           Ako ma’y mayroon din.

Tenyong:        Tayo na sa estasyon ng Guiguinto.

Isa       :           Nalalaman mo bang sila’y mangasisilulan?

Tenyong:   Oo, walang pagsala, narinig ko ang salitaan nila, at nabatid ko tuloy na sasabihin daw nila sa Heneral na tayo’y pagbabarilin na.

Isa       :       Mga tampalasan.

Isa pa  :      Walang patawad!

(Nang mangagsiayon, si Tenyong ay nakahuli sa paglakad, sa lalabas si Julia).

Julia    :       Tenyong, Tenyong!

Tenyong:        Julia!

Julia    :   Diyata’t matitiis, na Ina’y lisanin mo sa kahapis-hapis na anyo? Di ba nalalaman mong sa kaniya’y walang ibang makaaaliw kundi ikaw, at sa may dandam niyang puso, ay walang lunas kundi ikaw na bugtong na anak? Bakit mo siya papanawan?

Tenyong:  Julia, tunay ang sinabi mo; datapwa’t sa sarili mong loob, di ba si Inang ay kakalingain mong parang tunay na ina; alang-alang sa paglingap mo sa akin? Sa bagay, na ito, ano ang ipag-aalaala ko?

Julia    : Oo nga, Tenyong, ngunit hindi kaila sa iyo na ang maililingap ng isang lalaking kamukha mo ay di maititingin ng isang babaing gaya ko. Tenyong, huwag kang umalis!

Tenyong:  Julia, hindi maaari ang ako ay di pasa-parang; ako ay hinihintay ng mga kapatid, Julia, tumutugtog na ang oras ng pananawagan ng naaaping Ina, sa pinto ng nagpaubayang anak; ang Ina natin ay nangangailangan ng tunay nating pagdamay; dito sa dibdib ko’y tumitimo ang nakalulunos niyang himutok, ang nakapanlulumo niyang daing: “May anak ako,” anya, “ngayo’y kapanahunang ako’y ibangon na ninyo sa pagkalugami. Oras na, Julia ko, ng paglagot ng matibay na tanikalang mahigpit sa tatlong daang taong sinasangayad; hindi dapat tulutang… mga iaanak natin ay magising pa sa kalagim-lagim na kaalipin.

Julia    :   Wala akong maitututol, tanggapin na lamang ang huling tagubilin! (Huhubarin ang garantilyang may medalyita; tangnan at isusuot kay Tenyong ang garantilya.) Ang larawang ito’y aking isasabit sa tapat ng puso’y huwag iwawaglit at sa mga digma, kung siya’y masambit ipagtanggol ka sa mga panganib. Kung saka-sakaling irog ko’y masaktan, pahatid kang agad sa aking kandungan. Ang mga sugat mo’y aking huhugasan ng masaganang luhang sa mata’y nunukal.

Tenyong:        Sa Diyos nananalig.

Julia    :           Puso ko’y dinadalaw ng malaking hapis.

Tenyong:        Huwag mamanglaw. Huwag ipagdusa ang aking pagpanaw.

Julia    :           Mangungulimlim na ang sa matang ilaw.

Tenyong:        Ang ulap Julia ko’y di mananatili. Darating na ibig, ang pagluluwalhati.

Julia    :           Tenyong na poon ko’y kahimanawari. Magliwayway uli’t dilim ay mapawi.

Tenyong:        Huwag nang matakot, huwag nang mangamba. Ako’t tutupad lang ng aking panata sa pakikianib sa mga kasama. Aming tutubusin, naaliping Ina. Ikaw irog ko’y aking itatago sa loob ng dibdib, sa tabi ng puso. Nnag hindi malubos ang pagkasiphayo sa mga sakuna, ikaw’y kalaguyo. (Titigil) Yayao na ako!

Julia    :  Ako’y lilisanin? Balot yaring puso ng matinding lumbay, bumalik ka agad nang di ikamatay.

Tenyong:        Juliang aking sinta!

Julia    :       Oh, Tenyong ng buhay! 

Tenyong:      (Anyong aalis) (Sarili) Kaawa-awa! (Tuluyang aalis).

Julia    :    (Biglang lilingon) Te…! Yumao na! (papasok)


X TAGPO

(Tugtuging nagpapakilala ng damdamin. Pagdating ng bahaging masaya ay maririnig ang sigawan sa loob. Mga prayle at mga kasama ni Tenyong at si Tenyong.)

Sa loob.

Mga lahi ni Lucifer! Magsisi na kayo’t oras na ninyo! Ikaw ang pumatay sa ama ko – Perdon! Walang utang-na-di pinagbabayaran! (Hagara at mapapatay ang mga prayle, isa ang mabibitin na sasama sa tren).

Telon

Wakas ng Unang Bahagi


Ikalawang Bahagi

I TAGPO

(Bahay ni Julia)

Julia at Juana

Salitain

Juana  :  Julia, igayak ang loob mo; ngayon ay paparito si Miguel at ang kanyang ama, sila’y pagpapakitaan nang mainam.

Julia    :      Kung pumarito po sila, ay di kausapin mo po!

Juana  :      Bakit ba ganyan ang sagot mo?

Julia    :      Wala po!

Juana  :  Hindi naman pangit, lipi ng mabubuting tao, bugtong na anak at nakaririwasa, ano pa ang hangarin mo?

Julia    : Ako po, Inang ko, ay hindi naghahangad ng mga kabutihang tinuran mo, ang hinahangad ko po ay…

Juana  :    Ay ano? Duluhan mo, sabihin mo at nang matalastas ko.

Julia    :      Ang tanggapin pong mahinusay ng puso ko.

Juana  :    (Natatawa) Julia, ako’y natatawa lamang sa iyo, ikaw ay bata pa nga- anong pusu-pusoang sinasabi mo? Totoo nga’t noong unang dako, kapag may lalaking mangingibig, ay tinatanggap ng mga mata at itinutuloy sa puso, at kung ano ang kaniyang tibok ay siyang sinusunod datapwa’t gayo’y iba na, nagbago nang lahat ang lakad ng panahon, ngayo’y kung may lalaking nangingibig ay tinatanggap ng mga mata at itinutuloy dito (hihipuin ang noo) dito sa isip at di na sa puso; at kung ano ang pasya ng isip ay siyang paiiralin: ang puso sa panahong ito ay hindi na gumaganap ng maganda niyang katungkulan, siya’y nagpapahingalay na…

Julia    :      Nakasisindak, Inang ko, ang mga pangungusap mo!

Juana  :     Siyang tunay!

Julia    :    Ako po’y makasunod sa masamang kalakaran ng panahon, dito po ako makatatakwil   sa tapat na udyok ng aking puso.

Juana  :      Julia,  tila wari… may kinalulugdan ka nang iba.

Julia    :       Wala po!

Juana  :  Kung wala ay bakit ka sumusuway sa aking iniaalok? Nalaman mo na, ang kagalingan mong sarili ang aking ninananais. Ang wika ko baga, ay bukas-makalawa’y mag-aasawa ka rin lamang… ay kung mapasa-moro, ay mapasa-Kristiyano na!

Julia    :     Sarili) Moro yata si Tenyong!

II TAGPO

(Julia at Monica)

Salitain

Julia    :    Monicaaaaaaaaaa, Maonicaaaaaaaaaa.

Monica:      (Sa loob) Pooo!

Julia    :      Halika (Lalabas si Monica)

Pumaroon ka kay Lukas, sabihin mong hinihintay ko siya; madali ka…

Monica:    Opo (Papasok).


III TAGPO

(Julia, mamaya’y Miguel, Tadeo, Pari Teban, at Juana)

Musika

           Dalit ni Julia


Oh, Tenyong niyaring dibdib,

Diyata’ ako’y natiis

Na hindi mo na sinilip

Sa ganitong pagkahapis.



Ay! Magdumali ka’t daluhan,

Tubusin sa kapanganiban,

Huwag mo akong bayaang

Mapasa ibang kandungan.


Halika, tenyong, halika,

Atbaka di na abutin

Si Julia’yhumihinga pa…

Papanaw, walang pagsala!



At kung patay na abutin

Itong iyong nalimutan

Ang bangkay ay dalhin na lamang

Sa malapit na libingan.



Huling samo, oh Tenyong,

Kung iyo nang maibaon

Sa malungkot na pantiyon,

Dalawin minsan man isang taon.



Salitain



P. Teban: (Pumalakpak) Mabuti ang dalit mo Julia…datapwa’t napakalumbay lamang…

Julia: (gulat) Patawarin po ninyo at hindi ko nalalamang kayo’y nangagsirating…kahiyahiya po.

P. Teban: Hindi; hindi kahiya-hiya, mainam ang dalit mo. Ang Inang mo?

Julia: Nariyan po sa labas: tatawagin ko po (Papasok).

P. Teban: Magandang bata si Julia, at mukhang lalabas na mabuting asawa… Marunong kang

pumili, Miguel.

Tadeo: Ako, among, ang mabuting mamili, si Miguel po’y hindi maalam makiusap. (Lalabas

si Juana).

Juana: Aba, narito pala ang among! Mano po, among!

P. Teban: Ah, Juana, ano ang buhay-buhay?

Juana: Mabuti po, among.

Tadeo: (Kay Miguel) Lapitan mo.

Miguel: Baka po ako murahin ah! 17

 May manliligaw si Julia na Miguel ang pangalan. Mayaman at bugtong na anak ngunit dungo.

Payo ni Aling Juana:”Ang pag-ibig ay tinatanggap ng mata at itinutuloy sa isip at di sa puso” Tutol si

Julia kay Miguel. Ngunit ipinagkayari siya ng ina sa ama ni Miguel. Hindi alam ni Juana ang ukol sa

anak at pamangking si Tenyong. Nagpadala ng liham si Julia kay Tenyong sa tulong ni Lukas.

 Si Tenyong ay kapitan ng mga naghihimagsik. Walang takot sa labanan. Natagpuan ni Lukas

ang kuta nina Tenyong. Ibinigay ang sulat ng dalaga. Isinasaad sa sulat ang pagkamatay ng inang si

Kapitana Putin at ang araw ng kasal niya kay Miguel. Sasagutin na sana ni Tenyong ang sulat ngunit

nagkaroon ng labanan.


Ikatlong Bahagi 

 Sinabi ni Lukas kay Julia ang dahilan nang di pagtugon ni Tenyong sa liham. Nagbilin

lamang ito na uuwi sa araw ng kasal. Minsan habang nanliligaw si Miguel kay Julia ay si Tenyong

naman ang nasa isip ng dalagang ayaw makipag-usap sa manliligaw kahit kagalitan ng ina. Si Tadeo

na ama ni Miguel ay nanliligaw naman kay Juana, na ina ni Julia.

 Kinabukasa’y ikakasal na si Julia kay Miguel. Nagpapatulong si Julia kay Lukas na tumakas

upang pumunta kay Tenyong. Ngunit di alam ni Lukas kung nasaan na sina Tenyong kaya walang

nalalabi kay Julia kungdi ang magpakasal o magpatiwakal.

 Pinayuhan ni Lukas si Julia na kapag itatanong na ng pari kung iniibig nito si Miguel ay

buong lakas nitong isigaw ang “Hindi po!”. Ngunit tumutol ang dalaga dahil mamamatay naman sa

sama ng loob ang kanyang ina.

      Sa simbahan, ikakasal na si Julia kay Miguel nang dumating  si Tenyong na sugatan.

Ipinatawag ng Heneral ng mga Katipunero ang pari para makapangumpisal si Tenyong.

 Kinumpisal ng kura si Tenyong. Ipinahayag ng kura ang huling hiling ng binata – na sila ni

Julia ay makasal. Galit man si Juana ay pumayag ito. Maging si Tadeo ay pumayag na rin sa huling

kahilingan ng mamamatay. Gayun din si Miguel. Matapos ang kasal, bumangon si Tenyong.

Napasigaw si Miguel ng “Walang Sugat”. Gayundin ang isinigaw ng lahat.

      Gawa-gawa lamang ng Heneral at ni Tenyong ang lahat.



Mga Tanong:
1. Para kanino ang panyong binuburdahan ni Julia?   Bakit itinanggi niya it okay Tenyong?
2. Ano ang mga ginawang kalupitan ng mga prayle kay Kapitan Inggo?
3. Anong uri ng pag-ibig ang nanaig kay Tenyong sa pagtugon niya sa panawagang ipagtanggol ang naaping Inng Bayan? Pangatwiranan.
4. Sang-ayon ka ba na ipinagkasundo ng kanya ina si Julia kay Miguel?
5. Gumamit ng tsart. Paghambingin si Julia at ang mga dalagang milenyal ayon sa mga sumusunod:
a. Paraan ng pagreregalo at pag-aalala sa minamahal
b. Paraan ng pagpapakita ng damdamin at saloobin sa binatang minamahal
c. Pagtugon sa pasya ng mga magulang sa mga bagay na personal
6.  Ano ang pangkalahatang konsepto batay sa diwa, mensahe at tema ng akdang “Walang Sugat” ni Severino Reyes?
7. Sa iyong palagay, may bisa ba sa isip at damdamin ang akdang “Walang Sugat” ni Severino Reyes? Patunayan.
8. Ano ang mga pangyayari sa kasalukuyang panahon ang maiuugnay sa sarsuwelang “Walang Sugat” ni Severino Reyes?
9. Ang “Walang Sugat ni Severino Reyes ay isang halimbawa ng sarsuwela.  Batay dito,  bigyang-kahulugan ang SARSUWELA.
10. Bilang isang mag-aaral,  paano mo karaya maipakikita ang pagmamahal sa bayan?

      





x