Karugtong ng kuwento ng Noli Me Tangere ang El
Filibusterismo dahil dito ipinagpatuloy ang kuwento ni Crisostomo Ibarra sa
katauhan ng nagbalatkayong si Simoun.
Lulan ng isang bapor na naglalakbay sa pagitan ng Laguna at
Maynila si Simoun na nagpakilalang mag-aalahas, si Isagani, at si Basilio.
Labing tatlong taon nang namayapa sina Sisa at Elias. At
isang araw na dumalaw si Basilio sa puntod ng kanyang inang si Sisa, nakita
niya si Simoun sa libingan ng mga Ibarra kaya nabisto na si Simoun ay si
Ibarra.
Pinagtangkaang paslangin si Basilio ni Simoun ngunit nabigo
siya. Inaya na lamang niya si Basilio na sumama sa kaniyang paghihiganti sa mga
Espanyol ngunit tumanggi ito dahil sa pag-aaral nito.
Muling niyaya ni Simoun si Basilio na maghiganti at lumusob
sa kumbento kung saan naroon si Maria Clara. Muling tumanggi si Basilio. At hindi rin naisakatuparan ang misyon dahil
yumao na si Maria noong hapon nang sana
ay paglusob.
Samantala, hiniling ng mga mag-aaral sa Kapitan Heneral, na
abala sa pagsasabong, na makapagpatayo ng akademya sa wikang Kastila. Dahil mga
prayle ang mamumuno, hindi ito apagbigyan.
Para lumimot sa kabiguan, nagsagawa ng salu-salo ang mga
mag-aaral sa Panciteria Macanista de Buen Guan. Naging mainit ang kanilang
talakayan sa hapag at panay ang pagtuligsa sa mga prayle.
Nakarating sa kaalaman ng mga prayle ang sinabi ng mga
mag-aaral kaya gumawa ang mga ito ng patibong. Naglagay sila ng mga paskil na
may temang paghihimagsik. Pagkatapos, ibinintang nila ang mga ito sa mga
mag-aaral. Hinuli ang ilan sa kanila at napasama si Basilio. Nagdamdam ang
kasintahan ni Basilio na si Juli.
Inasikaso ng mga kamag-anak ang ibang mag-aaral upang
makalaya habang naiwan sa piitan si Basilio. Gumawa ng paraan si Juli at
nakiusap kay Padre Camorra ngunit wala itong nagawa. Nagpatihulog si Juli sa
durungawan ng kombento. Ito ang dahilan ng pagkasawi ng dalaga habang naiwan sa
kulungan si Basilio.
Nakipagsosyo si Simoun sa negosyo kay Timoteo Pelaez na ama
ni Juanito. At naipagkasundo ng kasal si Juanito sa dalagang si Paulita Gomez. Magiging
ninong nila sa kasal ang Kapitan
Heneral. Imbitado ring dumalo sa piging ang mga negosyante , mga matataas na tao sa pamahalaan at iba pang
mayayaman.
Sa tulong ni Simoun, nakalaya rin mula sa bilangguan si
Basilio, matapos ang dalawang buwang pagkakulong kahit walang kasalanan.
Gaya ng inaasahan ni Simoun, pinuntahan siya ni Basilio
nang makalabas ito ng bilangguan upang sumali sa plano niyang paghihimagsik.
Ipinaalam kay Basilio ni Simoun ang kaniyang mga plano kabilang
ang ginawa niyang lamparang pampasabog pampasabog sa kasal nina Juanito at
Paulita Gomez.
Ayon kay Simoun, ipalalagay niya ang lampara sa gitna ng
isang kiyosko na ipasasadya niyang ipagawa.
Planado ni Simoun ang pagkakalikha sa ilawan na tatagal ang
liwanag nang dalawampung minute, pagkatapos,
lalabo. At kapag tinangkang muli itong pailawin,
puputok ang kapsula sa loob na fulminato
de marcurio. Kasabay nito, sasabog ang
granada at mawawasak ang kiyoskong kinalalagyan nito at walang aasahang makaliligtas.
Magiging hudyat din daw ang pagsabog ng lampara ng pag-uumpisa ng paghihimagsik
ng mga inaapi sa pangunguna ni Simoun.
Dumating ang araw ng kasal. Bangdang ikapito nang gabi, nasal
abas ng bahay na pagdarausan ng salusalo
si Basilio. Hindi ito mapakali at balisa.
Samantala, agad na bumaba mula sa bahay si Simoun at
lumisan dahil naroon na ang lampara na ilang sandal na lamang, sasabog na.
Dumating si Isagani, ang dating kasintahan ni Paulita. Pinapaalis
ni Basilio si Isagani ngunit hindi ito
nakinig kahit nang ibinunyag na ni Basilio ang plano kay Isagani.
Maya-maya pa, humihina na ang liwanag ng lamparang regalo
ni Simoun. Hindi mapakali ang Kapitan Heneral kaya pinakiusapan niya si Padre
Irene na itaas ang mitsa ng lampara.
Biglang naalala ni Isagani ang sinabi ni Basilio kaya agad
niyang kinuha ang lampara, nagtungo siya sa asotea at inihagis ito sa ilog
upang doon sumabog.
Nabigo ang plano ni Simoun. Hindi natuloy ang nakaplanong
paghihimagsik na isasagawa sana pag natapos ang pagsabog at kapag namatay ang mga tao sa pagtitipon.
Dahil pumaplpak ang plano, nagmadaling tumakas si Simoun.
Nagtungo siya sa daraungan at binaybay ang karagatang
Pasipiko. Bagama’t agad na nakalayo si Simoun, sugatan naman siya at parang nanghihina na
nang dumating sa lugar nina Padre Florentino.
Sinabi ni Simoun na dahil lamang sa hindi niya pag-iingat ang kanyang mga sugat at nais na lang daw
niyang magpaalaga kay Dr. De Espadaña at ayaw magpadala sa pagamutan dahil sa
pangambang mahuli ng mga tumutugis sa kaniya.
Napa-isip ang pari sa totoong motibo ni Simoun. Pinuntahan
ng pari upang kausapin sana si Simoun pero naglason na pala ito. Tinangka ng paring hanapan ng lunas ang lason
ngunit tumanggi na ang binate.
Dahil alam na ni Padre Florentino na hindi na magtatagal si
Simoun, dinasalan na niya ito at hinayaang mangumpisal ang naghihingalong si
Simoun.
Ipinagtapat ni Simoun ang tunay niyang pagkatao.
Isinalaysay ni Simoun ang kaniyang naging buhay… kung paanong nawalan ng
kayamanan, kredibilidad, at mga koneksiyon ang dating makapangyarihang si
Ibarra.
Ilang sandali pa, pumanaw na si Simoun. Ipinagdasal ng pari
ang kapayapaan ng kaniyang kaluluwa.
At inihagis ni Padre Florentino ang mga alahas ni Simoun sa
dagat.
