205
"Pag-aaral sa
akin ay ipinatungkol
sa isang mabait,
maestrong marunong;
lahi ni
Pitaco--ngala'y si Antenor—
lumbay ko'y sabihin
nang dumating doon.
206
"May sambuwan
halos na di nakakain,
luha sa mata ko'y
di mapigil-pigil,
nguni't napayapa sa
laging pag-aliw
ng bunying
maestrong may kupkop sa akin.
207
"Sa dinatnan
doong madlang nag-aaral
kaparis kong bata't
kabaguntauhan,
isa'y si Adolfong
aking kababayan,
anak niyong Konde
Silenong marangal.
208
"Ang kaniyang
tao'y labis ng dalawa
sa dala kong edad
na lalabing-isa;
siyang pinopoon ng
buong eskwela,
marunong sa lahat
na magkakasama.
209
"Mahinhin ang
asal na hindi magaso
at kung lumakad
pa'y palaging patungo
mabining mangusap
at walang katalo,
lapastanganin ma'y
hindi nabubuyo.
210
"Anupa't sa
bait ay siyang huwaran
ng nagkakatipong
nagsisipag-aral;
sa gawa at wika'y
di mahuhulihan
ng munting panira
sa magandang asal.
211
"Ni ang
katalasan ng aming maestro
at pagkabihasa sa
lakad ng mundo
ay hindi natarok
ang lihim at tungo
ng pusong malihim
nitong si Adolfo.
212
"Akong
pagkabata'y ang kinamulatan
kay ama'y ang bait
na di paimbabaw,
yaong namumunga ng
kaligayahan,
nanakay sa pusong
suyui't igalang.
213
"Sa
pinagtatakhan ng buong eskwela
bait ni Adolfong
ipinakikita,
di ko malasapan ang
haing ligaya
ng magandang asal
ng ama ko't ina.
214
"Puso ko'y
ninilag na siya'y giliwin,
aywan nga kung bait
at naririmarim;
si Adolfo nama'y
gayundin sa akin,
nararamdaman ko
kahit lubhang lihim.
215
"Araw ay
natakbo at ang kabataan
sa pag-aaral ko sa
aki'y nananaw;
bait ko'y luminis
at ang karunungan,
ang bulag kong isip
ay kusang dinamtan.
216
"Natarok ang
lalim ng pilosopiya,
aking natutuhan ang
astrolohiya,
natantong malinis
ang kataka-taka
at mayamang dunong
ng matematika.
217
"Sa loob ng
anim na taong lumakad,
itong tatlong
dunong ay aking nayakap;
tanang kasama ko'y
nagsipanggilalas,
sampu ng maestrong
tuwa'y dili hamak.
218
"Ang pagkatuto
ko anaki'y himala,
sampu ni Adolfong
naiwan sa gitna;
maingay na pamang
tagapamalita,
sa buong Atenas ay
gumala-gala.
219
"Kaya nga at
ako ang naging hantungan,
tungo ng salita ng
tao sa bayan;
mulang bata't
hanggang katanda-tandaan
ay nakatalastas ng
aking pangalan.
220
"Dito na
nahubdan ang kababayan ko
ng hiram na bait na
binalatkayo;
kahinhinang-asal na
pakitang-tao,
nakilalang hindi
bukal kay Adolfo.
221
"Natanto ng
lahat na kaya nanamit
niyong kabaitang di
taglay sa dibdib
ay nang maragdag pa
sa talas ng isip
itong kapurihang
mahinhi't mabait.
222
"Ang lihim na
ito'y kaya nahalata,
dumating ang araw
ng pagkakatuwa;
kaming nag-aaral
baguntao't bata,
sarisaring laro ang
minunakala.
223
"Minulan ang
gali sa pagsasayawan,
ayon sa musika't
awit na saliwan;
larong buno't arnis
na kinakitaan
na kani-kaniyang
liksi't karunungan.
224
"Saka inilabas
namin ang trahedya
ng dalawang apo ng
tunay na ina
at mga kapatid ng
nag-iwing amang
anak at esposo ng
Reyna Yocasta.
225
"Papel ni
Eteocles ang naging tungkol ko
at si Polinice
nama'y kay Adolfo;
isang kaeswela'y
siyang nag-Adrasto
at ang
nag-Yocasta'y bunying si Minandro.
226
"Ano'y nang
mumulan ang unang batalya
ay ang aming papel
ang nagkakabaka,
nang dapat sabihing
ako'y kumilala't
siya'y kapatid kong
kay Edipong bunga.
227
"Nanlisik ang
mata'y ang ipinagsaysay
ay hindi ang
ditsong nasa orihinal,
kundi ang winika'y
'Ikaw na umagaw
ng kapurihan ko'y
dapat kang mamatay!'
228
"Hinanduolong
ako, sabay nitong wika,
ng patalim niyang
pamatay na handa,
dangan nakaiwas
ako'y nabulagta
sa tatlong mariing
binitiwang taga.
229
"Ako'y
napahiga sa inilag-ilag,
sinabayang bigla ng
tagang malakas;
(salamat sa iyo, O
Minandrong liyag,
kundi ang liksi mo,
buhay ko'y nautas!)
230
"Nasalag ang
dagok na kamatayan ko,
lumipad ang tanging
kalis ni Adolfo;
siyang pagpagitan
ng aming maestro
at nawalang-diwang
kasama't katoto.
231
"Anupa't
natapos yaong katuwaan
sa pangingilabot at
kapighatian;
si Adolfo'y di na
namin nabukasan,
noon di'y nahatid
sa Albanyang bayan.
232
"Naging
santaon pa ako sa Atenas,
hinintay ang loob
ng ama kong liyag;
sa aba ko't noo'y
tumanggap ng sulat
na ang balang
letra'y iwang may kamandag.
233
"Gunamgunam na
di napagod humapis,
di ka naianod ng
luhang mabilis;
iyong ginugulo ang
bait ko't isip
at di mo payagang
payapa ang dibdib!
234
"Kamandag kang
lagak niyong kamatayan
ng sintang ina ko'y
di nagpakundangan;
sinasariwa mo ang
sugat na lalang
na aking tinanggap
na palasong liham!
235
"Tutulungan
kita ngayong magpalala
ng hapdi sa pusong
di ko maapula;
namatay si ina'y
laking dalita,
ito sa buhay ko ang
unang umiwa.
236
"Patay na
dinampot sa aking pagbasa
niyong letrang
titik ng bikig na pluma;
diyata, ama ko, at
nakasulat ka
ng pamatid-buhay sa
anak na sinta!
237
"May dalawang
oras na nakamalay
ng pagkatao ko't ng
kinalalagyan;
dangan sa kalinga
ng kasamang tanan
ay di mo na ako
nakasalitaan.
238
"Nang
mahimasmasa'y narito ang sakit,
dalawa kong mata'y
naging parang batis;
at ang Ay! ay, ina!
kung kaya napatid
ay nakalimutan ang
paghingang gipit.
239
"Sa panahong
yao'y ang buo kong damdam
ay nanaw sa akin
ang sandaigdigan;
nag-iisa ako sa
gitna ng lumbay
ang kinakabaka'y
sarili kong buhay.
240
"Hinamak ng
aking pighating mabangis
ang sa maestro kong
pang-aliw na boses;
ni ang luhang
tulong ng samang may hapis
ay di nakaawas sa
pasan kong sakit.
241
"Baras na
matuwid ay nilapastangan
ng lubhang marahas
na kapighatian;
at sa isang titig
ng palalong lumbay,
diwa'y lumipad,
niring katiisan.
242
"Anupa't sa
bangis ng dusang bumugso,
minamasarap kong
mutok yaring puso;
at nang ang
kamandag na nakapupuno,
sumamang dumaloy sa
agos ng dugo.
243
"May dalawang
buwang hindi nakatikim
ako ng linamnam ng
payapa't aliw;
ikalawang sulat ni
ama'y dumating,
sampu ng sasakyang
sumundo sa akin.
244
"Saad sa
kalatas ay biglang lumuhan
at ako'y umuwi sa
Albanyang bayan;
sa aking maestrong
nang nagpapaalam,
aniya'y 'Florante,
bilin ko'y tandaan.
245
"Huwag
malilingat at pag-ingatan mo
ang higanting handa
ni Konde Adolfo;
pailag-ilagang
parang basilisko,
sukat na ang titig
na matay sa iyo.
246
"Kung ang
isalubong sa iyong pagdating
ay masayang mukha't
may pakitang-giliw,
lalong pag-ingata't
kaaway na lihim,
siyang isaisip na
kakabakahin.
247
"Dapuwa't
huwag kang magpapahalata,
tarok mo ang lalim
ng kaniyang nasa;
ang sasandatahi'y
lihim na ihanda,
nang may
ipagtanggol sa araw ng digma.'
248
"Nang mawika
ito, luha'y bumalisbis
at ako'y niyakap na
pagkahigpit-higpit;
huling tagubilin:
'bunso'y katitiis
at hinihintay ka ng
maraming sakit.
249
"At mumulan mo
na ang pakikilaban
sa mundong bayaning
punong kaliluhan.'
hindi na natapos at
sa kalumbayan,
pinigil ang dila
niyang nagsasaysay.
250
"Nagkabitiw
kaming malumbay kapuwa,
tanang kaeskwela--mata'y
lumuluha;
si Minandro'y labis
ang pagdaralita,
palibhasa'y tapat
na kapuwa bata.
251
"Sa
pagkakalapat ng balikat namin,
ang mutyang
katoto'y di bumitiw-bitiw
hanggang tinulutang
sumama sa akin
ng aming maestrong
kaniyang amain.
252
"Yaong
paalama'y anupa't natapos
sa pagsasaliwan ng
madlang himutok;
at sa kaingaya't
gulo ng adiyos,
ang buntunghininga
ay nakikisagot.
253
"Magpahanggang
daong ay nagsipatnubay
ang aking maestro't
kasamang iiwan;
umihip ang hangi't
agad nahiwalay
sa Pasig Atenas ang
aming sasakyan."
**Pag-uwi ni
Florante sa Albanya**
254
"Bininit sa
busog ang siyang katulad
ng tulin ng aming
daong sa paglayag,
kaya di naglaon paa
ko'y yumapak
sa dalampasigan ng
Albanya Syudad.
255
"Pag-ahon ko'y
agad nagtulo sa Kinta,
di humihiwalay
katotong sinta;
paghalik sa kamay
ng poon kong ama,
lumala ang sakit
nang dahil kay ina.
256
"Nagdurugong
muli ang sugat ng puso,
humigit sa una ang
dusang bumugso;
nawikang kasunod ng
luhang tumulo:
Ay, Ama! kasabay ng
bating Ay, bunso.
257
"Anupa'y ang
aming buhay na mag-ama,
nayapos ng bangis
ng sing-isang dusa;
kami ay dinatnang
nagkakayakap pa
niyong embahador ng
Bayang Krotona.
